Nadpobudliwe dziecko zwykle wymaga szczególnej uwagi ze strony dorosłego. W pracy z dzieckiem nadpobudliwym istotne znaczenie będą miały takie cechy dorosłego jak: opanowanie, umiejętność formułowania jasnych i krótkich komunikatów, umiejętność przewidywania skutków działań i zdarzeń, umiejętność wyznaczania granic.
Zazwyczaj, kiedy mówisz “dziecko przeszkadza” na zbiórce najczęściej masz na myśli, że:
- Głośno rozmawia z kolegami i koleżankami,
- Nie zwraca uwagi na Twoje polecenia,
- Odmawia wykonania jakiegoś zadania,
- Wierci się, biega i skacze w czasie przewidzianym na inną aktywność,
- Przekrzykuje kolegów, wygłupia się, przeklina,
- Przerywa innym wypowiedź,
- Musi natychmiast zrealizować swój pomysł, nie czeka na swoją kolej,
- Reaguje w sposób nieadekwatny do sytuacji – zbyt impulsywny itp.
Może tak się dziać z kilku powodów. Być może dziecko:
- Nudzi się – zadanie, które mu zaproponowałeś nie jest dla niego atrakcyjne;
- Jest zmęczone np. nadmiarem zajęć w danym dniu, a zbiórka wypada po wszystkich zajęciach w szkole;
- Jest głodne i nie potrafi skupić się na niczym innym;
- Jest wesołe, ma potrzebę ruchu;
- Próbuje zwrócić na siebie uwagę rówieśników i dorosłych, bo zazwyczaj jest niedoceniane;
- Próbuje zaimponować rówieśnikom i w ten sposób zdobyć kolegów;
- Nie jest chwalone;
- Nie osiąga sukcesów;
- Nie skupia się na zadaniu i wówczas zaczyna robić coś innego;
- Cierpi na zaburzenia zachowania, np. ADHD, ADD, które wymagają specjalistycznej pomocy terapeutów.
Co na pewno możesz z tym zrobić?
- Ustal z dziećmi zasady wzajemnej współpracy na zbiórkach. Omówcie, co można robić, a czego nie wolno. Skorzystaj z metodyki pionu, w którym działasz, wykorzystaj instrumenty metodyczne – stopnie i sprawności, aby wspierać właściwe zachowania.
- Zaplanuj atrakcyjne zajęcia. Twoje zbiórki nie mogą być nudne i szkolne. Zrób z zuchami lub harcerzami coś ciekawego, pokaż im nowe miejsca. Zbiórka to czas pełen radości i zabawy. Często spędzajcie go na świeżym powietrzu, w ruchu.
- Pamiętaj o rozwoju dzieci i młodzieży – dostosuj przebieg i tematykę zbiórki do możliwości dzieci.
- Zadbaj o przemienność form podczas zbiórki. Siedzenie przez godzinę w kręgu lub godzinne ćwiczenie musztry to naprawdę zły pomysł. Rób ruchowe przerywniki.
- Pomyśl, z czym przychodzą na twoją zbiórkę dzieci, z jakim bagażem doświadczeń, postaraj się lepiej je poznać.
- Do dziecka nadpobudliwego, z trudnościami w koncentracji mów krótkimi zdaniami, przypominaj o tym, co jest do zrobienia, kieruj jego pracą.
- W przypadku nadmiernej ruchliwości dziecka poproś je o wykonanie drobnych czynności np.: zawieszenie plakatu, rozdanie flamastrów, podanie rekwizytu do zabawy itp.
- Zauważ każdy etap pracy dziecka, mów powoli i spokojnym głosem – to uspokaja.
- Gdy dziecko biega, odciągnij jego uwagę, zaproponuj inne zajęcie: „Chodź, pomóż mi…”.
- Za każdym razem pokazuj dziecku, co robi dobrze, z czego się cieszysz.
- Przypominaj o ustalonych zasadach.
Dla dzieci nadpobudliwych nie tylko ruch jest ważny.
Przykłady ćwiczeń dobrych dla dzieci nadpobudliwych, które możesz wykorzystać na zbiórkach:
- Stemplowanie na papierze,
- Kopiowanie rysunków,
- Odrysowywanie wzorów,
- Rysowanie lub malowanie na papierze,
- Rysowanie kredką na ciemnym papierze,
- Wysypywanki z piasku,
- Rysowanie nitką,
- Kompozycje ze sznurka i kolorowych włóczek,
- Malowanie na podkładzie z kaszy,
- Kolorowa wydzieranka,
- Modelowanie z plasteliny lub ciastoliny.
Jak reagować na niewłaściwe zachowanie dziecka?
- Szybko – zareaguj natychmiast, gdy zachowanie dziecka jest niewłaściwe lub zagraża ono bezpieczeństwu.
- Skutecznie – doprowadź sprawę do końca, nie zostawiaj niedokończonych rozmów.
- Sprawiedliwie – reaguj odpowiednio do sytuacji, nie przesadzaj i nie bagatelizuj.
- Sympatycznie – bądź zawsze przyjacielem dziecka, nie rób z siebie wroga.
- Słownie – nigdy nie stosuj przemocy ani kar fizycznych.
